-cultureLIFESTYLEsouthern-news

พระมหากรุณาธิคุณ สร้างอาชีพสู่กลุ่มทอผ้าบ้านตอหลัง ผ้าทอลายดอก…เอกลักษณ์บ้านตอหลัง จ.นราธิวาส

นราธิวาส เป็นจังหวัดเล็ก ๆ ในภาคใต้ของประเทศไทยมีเขตแดนติดต่อกับประเทศมาเลเซียในพื้นที่อำเภอตากใบ อำเภอสุไหงโก-ลก และอำเภอแว้ง เหตุนี้ชาวจังหวัดนราธิวาสจึงได้รับอิทธิพลการสวมใส่และใช้ผ้าถุงของประเทศมาเลเซียมาเป็นเครื่องนุ่งห่มที่มีลายดอกไม้และสีสันสวยงามอันเป็นเอกลักษณ์ของทางภาคใต้มานมนาน ผู้หญิงเกือบทุกวัยต่างนิยมนุ่งผ้าถุงเป็นส่วนใหญ่ จนมาถึงปัจจุบัน และยังได้นำผ้าถุงมาออกแบบตัดเย็บเป็นชุดหลากหลายรูปแบบมากขึ้น

ครั้งเมื่อ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรอำเภอตากใบ จังหวัดนราธิวาส ณ วัดคันธาริการาม และได้กราบนมัสการเจ้าอาวาสวัดคันธาริการาม หรือวัดตอหลัง พร้อมกับมีพระราชดำริสรุปความว่า “…ให้จัดหาแหล่งน้ำให้แก่ราษฎร เพื่อใช้ในการเกษตร รวมทั้งให้ดำเนินการพัฒนาอาชีพแก่ราษฎร โดยจัดตั้งศูนย์ศิลปาชีพบ้านตอหลัง จัดทำโครงการฟาร์มตัวอย่างขึ้นในพื้นที่บ้านตอหลัง…” จากนั้นจึงมีการจัดตั้งกลุ่มศิลปาชีพบ้านตอหลังขึ้นภายในวัดตอหลัง และทรงรับกลุ่มทอผ้าบ้านตอหลังไว้ในโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ชาวบ้านตอหลังจึงใช้เวลาว่างหลังจากการกรีดยาง ปลูกผัก ทำนามารวมกลุ่มกันทอผ้าขาวม้าและผ้าอื่น ๆ

กลุ่มทอผ้าบ้านตอหลังได้รับการสนับสนุนการทอผ้าลายดอก จากศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยนายสุพรรณสาร โพธิ์ประเสริฐเจ้าหน้าที่งานส่งเสริมอุตสาหกรรม ศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมภาค 11 สงขลา ไปเป็นอาจารย์สอนสมาชิกกลุ่มทอผ้าบ้านตอหลังที่มีความชำนาญในการทอผ้าลายดอก ซึ่งจากเดิมทอผ้าโดยใช้เทคนิคง่าย ๆ ลวดลายไม่ซับซ้อนมากนัก จึงได้คิดค้นการใช้เทคนิคการทอผ้าชั้นสูงเป็น 7 ตะกอ 12 เท้าเหยียบ ซึ่งจะได้ลวดลายผ้าที่มีความละเอียดประณีตสวยงาม ลายผ้าดูโดดเด่นมากขึ้น เช่น ลายสายหยุด และลายพิกุลพลอย ส่วนสมาชิกทอผ้าบ้านทรายขาวเน้นการทอผ้า ลายพวงทอง และลายขจร ปัจจุบันกลุ่มทอผ้าบ้านตอหลัง ได้ทอผ้าลายต่าง ๆ มากขึ้น เช่น ลายรสสุคนธ์ ทองอุไร จันทร์กระพ้อ พิกุลพลอย ดาวกระจาย ลายบานไม่รู้โรย

จากนั้นจังหวัดนราธิวาส และสถาบันพัฒนาฝีมือแรงงาน 25 นราธิวาส ได้ให้การสนับสนุนไปส่งเสริมการสอนการออกแบบตัดเย็บผ้าทอให้มีความสวยงามและแปลกใหม่ให้แก่สมาชิก อีกทั้งส่วนราชการอื่น ๆ ก็ยังให้การสนับสนุนและส่งเสริมกลุ่มทอผ้าบ้านตอหลัง โดยให้บุคลากรสวมใส่ผ้าทออันเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดนราธิวาส ในโอกาสต่าง ๆ อีกด้วย เพื่อช่วยกันอุดหนุนกลุ่มศิลปาชีพจึงทำให้กลุ่มทอผ้าบ้านตอหลัง หมู่ที่ 3 ตำบลไพรวัน อำเภอตากใบ จังหวัดนราธิวาส มีโอกาสได้ไปร่วมจัดแสดงผ้าทอในงานต่าง ๆ มากขึ้น โดยเฉพาะงานสำคัญ ๆ ทั้งในและต่างจังหวัด

ในปี 2564 ทางกลุ่มทอผ้าบ้านตอหลังได้ทอผ้าลายใหม่ ชื่อลายขอ ซึ่งสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าหญิงสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงออกแบบลายมัดหมี่พระราชทานให้ช่างทอผ้าลายใหม่ ชื่อลายขอ ซึ่งเป็นผ้าทอยกของเมืองนคร ให้กลุ่มทอผ้าบ้านตอหลังได้ทอผ้ายกลายขอ โดยสำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดนราธิวาส สนับสนุนให้นายสุพรรณสาร มาเป็นอาจารย์สอนแกะลายจนประสบผลสำเร็จภายใน 1 เดือน แต่ฝึกให้สมาชิกทอเพียงคนเดียวเท่านั้น (ปกติผ้าทอยกเมืองนครจะใช้คนทอ 2-3 คน) นับเป็นความสำเร็จในการทอผ้าพระราชทานด้วยความปลื้มปิติทั้งผู้สอนและสมาชิกทอผ้า

นางชุม หมื่นเพชร ประธานกลุ่มทอผ้าบ้านตอหลัง และสมาชิก กว่า 40 ราย ต่างรู้สึกซาบซึ้งและสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พันปีหลวง ที่ทำให้สมาชิกทุกคนได้มีอาชีพเริ่มจากวันนั้น จนวันนี้สร้างรายได้สามารถส่งลูกเรียนจบระดับปริญญาตรี และมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ผ้าทุกผืนเราตั้งใจทอด้วยความเอาใจใส่ และจะร่วมสืบสานต่อยอดพัฒนาการทอผ้า และจะยึดอาชีพทอผ้านี้ไปตราบชั่วลูกชั่วหลาน

จึงขอฝากไปยังผู้สนใจผ้าทอบ้านตอหลังของของเราท่านจะตัดเสื้อ ตัดชุด ทำกระเป๋า หรือผ้าขาวม้า สามารถติดต่อป้าชุม ได้ ทางโทรศัพท์ 085-6711097 หรือติดต่อคุณอำพร สังข์ประสิทธิ์ ประชาสัมพันธ์กลุ่มทอผ้าบ้านตอหลัง โทรศัพท์ 084-3976837 หรือติดต่อทาง Facebook กลุ่มผ้าทอบ้านตอหลัง ยินดีรับทุกชิ้นทุกลาย